Không gì tuyệt hơn khi ngắm con chúm chím mỉm cười. Khuôn miệng bé xíu, xinh xinh không chỉ là “bông hoa” yêu yêu của mẹ, đó còn là một bộ phận cơ thể quan trọng cần được chăm nom tốt, bởi lẽ bé ăn uống, nói cười đều từ miệng cả.
(Ảnh minh họa)
săn sóc miệng từ trong bụng mẹ
vì sao phải quan yếu vấn đề chăm nom miệng của bé ngay từ khi còn là thai nhi? Bạn có biết rằng các tật sứt môi, hở hàm ếch đều có nguyên nhân từ sự phát triển không thường ngày của quá trình hình thành bào thai. Môi trên của bé phát triển vào khoảng tuần thứ 5 của thai kỳ và khoảng từ tuần thứ 8 đến 12, vòm miệng phát triển từ các mô ở hai bên của lưỡi. bình thường những mô này phát triển cùng nhau và nối liền với nhau ở giữa.
Hiện tượng sứt môi, hở hàm ếch xảy ra khi các mô của môi và vòm miệng của thai nhi không phát triển cùng lúc với thai kỳ. Có 3 dạng khác nhau của sứt môi và hở hàm ếch: sứt môi mà không bị hở hàm ếch, hở hàm ếch mà không sứt môi, sứt môi và hở hàm ếch. Dị tật này thường do yếu tố di truyền hoặc mẹ bị nhiễm bệnh trong thai kỳ, mẹ hút thuốc, uống rượu, không cung cấp đủ cho thân axit folic, mẹ tự tiện dùng một số loại thuốc chống động kinh, an thần suốt quá trình 9 tháng thai kỳ.
Nếu trẻ bị sứt môi, thường vào khoảng tuần thứ 18 đến 20 của thai kỳ, bác sĩ có thể siêu âm thấy và tư vấn cho mẹ. Trong trường hợp đó, bạn phải chuẩn bị ý thức để cùng con trải qua một quá trình tương đối khó khăn.
Những chướng ngại trẻ sẽ gặp phải khi bị sứt môi, hở hàm ếch là: gặp khó khăn trong quá trình bú mớm, dễ bị sặc sữa hơn; đến tuổi tập nói, trẻ thường khó phát âm chuẩn như thường nhật, tuy nhiên, nếu được giải phẫu tạo hình, trẻ sẽ cải thiện được đáng kể khả năng nói và kỹ năng giao tế; hở hàm ếch sẽ ảnh hưởng đến nướu răng, sự phát triển của răng (răng có thể mọc thiếu, mọc lệch hoặc mọc thừa); một số trẻ sẽ có vấn đề với sự phát triển của xương hàm.
Bạn nên đưa trẻ đi khám và điều trị ngay khi phát hiện trẻ bị hai dị tật trên. bình thường các bé sẽ được tiến hành phẫu thuật lần trước nhất vào khoảng 3 tháng sau khi sinh để làm lành vết sứt môi, còn giải phẫu sửa hàm ếch thường được tiến hành khi trẻ được khoảng 1 tuổi. Ngoài ra, sau này trẻ có thể phải giải phẫu để chỉnh môi, mũi và các chức năng vòm miệng vì chúng có thể thay đổi khi trẻ lớn hơn.
Làm cách nào để phòng chống dị tật này ngay từ đầu, để cho thiên thần bé bỏng của bạn có thể chào đời với một khuôn miệng chúm chím xinh xinh? Câu trả lời là: gặp bác sĩ để được tham mưu di truyền thật kỹ nếu trong gia đình hoặc bản thân bạn đã từng sinh ra một em bé bị sứt môi, hở hàm ếch; uống bổ sung hàng ngày 400mcg axit folic trong tháng trước khi thụ thai và trong 2 tháng đầu của thai kỳ.
Chăm để miệng con xinh
Tuy con chào đời với một cái miệng lành lặn nhưng không có nghĩa bạn nhãng việc trông nom miệng, môi cho bé nhé! Lý do cho sự săn sóc cẩn thận này là môi bé rất dễ bị khô nẻ so với môi người lớn. Nước ta nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm quanh năm, mỗi khi “chuyển mùa” thời tiết đổi thay rất rõ nét và đột ngột. Trời lạnh dễ làm da khô, nứt nẻ, dễ bong tróc mà da của trẻ lại chưa hoàn thiện độ đàn hồi tốt như da người lớn, chưa có lớp bã nhờn để chiến đấu với những đổi thay. Môi bé – nơi có lớp da rất mỏng – sẽ rất dễ “chịu trận” với tình trạng nứt nẻ, bong tróc, chảy máu khiến bé đau đớn. Không chăm chút tốt, vết nứt sẽ lâu lành, thậm chí khiến bé bị sụt cân.
Để chăm sóc môi, miệng cho con, bạn nên cho bé uống nhiều nước, dặn con không liếm môi (nếu bé đã đủ lớn để ý thức được), không cào, bóc các lớp vảy bong tróc. Nếu bé bị nứt môi nhiều, nên hỏi ý kiến thầy thuốc.
Ngoài ra, vì trẻ rất hay có lề thói đưa đồ chơi lên miệng để cắn, mút (đây là một đặc điểm thường thấy ở sờ soạng trẻ nhỏ, bởi trẻ đang trong thời đoạn khám phá đồ vật phê chuẩn môi, miệng), bạn cần giữ vệ sinh đồ chơi, chọn đồ chơi an toàn, không dùng màu sơn độc hại, không có cạnh sắc nhọn có thể làm thương tổn đến môi, miệng, nướu răng của bé khi bé vô tình đưa lên miệng ngậm.
Một điều quan trọng ít ai biết là môi miệng như “đèn đỏ” báo hiệu rất chuẩn xác nhiều căn bệnh ở trẻ. thí dụ, nếu trời không lạnh mà con vẫn trực tính bị bong da, nứt môi, bạn nên hỏi thầy thuốc, soát xem trẻ có thiếu vitamin B không. Môi bé quá nhạt màu cũng cần chú ý vì có thể bé đang bị chứng thiếu máu. Đặc biệt, nếu môi con có màu tím tái, bạn ép phải nghĩ ngay đến việc cho trẻ khám kỹ về tim mạch vì môi tím tái là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh tim bẩm sinh.
Đừng hôn lên môi trẻ
Hành động tỏ tình cảm hôn lên môi trẻ của bạn có thể khiến con bị lây truyền vi rút Herpes gây phồng rộp, sưng ở trong miệng và môi, gây đau. Bệnh rất dễ lây truyền qua xúc tiếp trực tiếp, đặc biệt là hôn lên môi, miệng.
Bạn nên biết rằng khi trẻ nhiễm Herpes sẽ trở thành một người mang vi rút, tức là cơ thể luôn tồn tại vi rút này và những khi trẻ bị stress, tổn thương ở miệng, dị ứng, mỏi mệt, v.v. thì Herpes có thể hoạt động trở lại với hiện tượng thường gọi là lở miệng. Nên cho con uống đầy đủ nước mát, súc miệng với dung dịch mà bác sĩ kê toa; ăn những thức ăn mềm, nhạt nhưng nhiều dinh dưỡng.
Tuổi nào nên bắt đầu đưa bé đi khám răng?
bình thường, khi bé được 3 tuổi, bạn có thể bắt đầu cho bé đi khám răng định kỳ 6 tháng. Tuy nhiên, nếu bất cứ khi nào nhận ra con có vấn đề về răng miệng, hơi thở hôi, có dấu hiệu sâu răng, bạn nên đưa bé đến bác sĩ ngay hay trong trường hợp gia đình có tiền sử bệnh về răng miệng. Việc tạo nếp khám răng định kỳ cho con 6 tháng lần rất tốt vì sẽ giúp bác sĩ phát hiện ra các vấn đề về răng miệng ở bé kịp thời.
Bài tập vận động môi, miệng, lưỡi
Bài tập này là cách thức tích cực giúp thúc đẩy sự phát triển các cơ quan phát âm của bé. + Cầm một miếng giấy mỏng đặt trước mặt con để bé chơi trò thổi giấy bằng cách cố gắng thổi làm tờ giấy chuyển động. Có thể làm trò chơi thêm náo nức bằng cách thay đổi miếng giấy thành dải nơ, lá cờ nhỏ, chong chóng giấy, v.v..
+ Cho con chơi trò phà hơi (thở mạnh) vào mặt cửa kính, mặt gương đã được lau thật sạch. Sau đó vẽ lên mặt gương những hình mà bé thích như bông hoa, ông ác vàng, v.v.. Động tác này giúp bé hít thở sâu.
+ Cho bé tập theo bạn các động tác như thè lưỡi ra, liếm qua trái, qua phải, uốn cong lưỡi, chúm miệng, hôn gió, phồng má, v.v..
+ chỉ dẫn bé bắt chước tiếng kêu của các con vật.
Lưu ý, tuốt những bài tập này đều nên thực hành một cách thiên nhiên, không bắt ép, như một trò chơi trong ngày và làm đi làm lại nhiều lần. Chúng rất bổ ích cho quá trình phát âm sau này của con bạn khi bé học nói, vì bé có thể “sử dụng”, phối hợp lưỡi, môi, các cơ quan phát âm của mình một cách xác thực, dễ dàng.